SULTANDAĞI (İSHAKLI) TARİHİ

Afyonkarahisar İl'ine bağlı İç Anadolu bölgesinin batı kesiminde Sultan dağlarının eteklerinde kurulmuş şirin bir ilçe merkezidir.  Esas adı İSHAKLI olan bu belde, 01.Nisan.1958 tarihinde 7033 sayılı yasa ile yakınında bulunan Çiftlik köyü ile birleşerek ilçe olmuş ve eteğinde kurulduğu dağın ismine izafeten de SULTANDAĞI ismini almıştır. Halen ilçe merkezidir.
İshaklı ve civarında bulunan ve eski mermer ve diğer taşlardan anlaşıldığı üzere, çok eski ve büyük bir belde olduğu sanılmaktadır. Kilisecik (Kirsecik) mevkiinde bulunan, şimdi tamamen toprak altında kalan ve bizanslılardan kalma bir kilisenin olduğu sölenmektedir.  Bu kilisenin taşlarının bir kısmının ve bazı işlemeli taşlarının Kervansaray'ın içindeki mescitte kullanıldığı sanılmaktadır.  Kilisecik civarında bazı yapı yerlerinin halen Tatar oğlu tarlasında, şimdi bu tarla Halil KÖSEOĞLU'nun tarlasıdır. Şimdi tarla Nevzat AKÇAY'ındır.  Bazı eski yapı yerlerinin bulunduğu göz önüne alınırsa buralarda insanların yaşadığı anlaşılmaktadır.

Prof.Şemsettin GÜNALTAY'ın tarihi vesika ve haritalarına göre bakır çağı devrinden kalmadır.  İshaklı'nın tarihinin çok eskiye dayanan bir belde olduğunu anlamaktayız.  Avrupa tarihçilerine göre ETİ, HİTİT; LİDYA; İSKENDER devri, ROMA ve BİZANS'lılara kadar çok el değiştirmiştir.  Hatta burada Seba ve Evmenya site şehirlerinin olduğu ve büyük bir medeniyetin yaşadığı rivayet edilir.  İlçeye bağlı Taşköprü köyünün yanında ELMACI HÜYÜĞÜ ve köyün kurulduğu yer olan diğer hüyük'ün eski bir yerleşim yeri olduğu sanılmaktadır.  Zira bu hüyüklerin karşılarındaki kum tepelerinden eski küpler çıkmakta ve küplerin içinde de, insan kemikleri bulunmaktadır.  Bu iki Hüyük'ün çevresi eskiden su ile çevrili imiş.  Eber gölünün akarından gelen su bu küçük site yerleşim yerlerini korumak için, çevresine hendekler atılmış ve geceleri su ile doldurulmuş olduğu sanılmaktadır.  Bu durum ise, buralarının Hurri ve Hitit devrine kadar eskiye gittiğinin belirtileridir.  OĞUZ (UYUZ) pınarı civarında site (Antik Şehir) kalıntısının oluşu,  İSHAKLI'nın Antik çağ devrinde de önemli bir yer olduğunu göstermektedir.  Buralarda yapılan gizli kazılarda bir çok eser çıkarılmışsa da, eski eser kaçakçılarının ve eski eser biriktirenlerin ellerinde kaldığı sanılmaktadır.  Oğuz pınarı denilen kaynak suyu bu çevreden çıkmaktadır.  Bu kaynak suyunun mevcut yerden 8-10 metre yukarıdan ve 3-4 metre derinlikteki bir inden (Yeraltı mağarası-mahzeni) çıkması ile İshaklı isminin önceleri INSUYU olarak söylendiği rivayet edilmektedir.
Doğancık (DORT ) köyündeki Sultan dağlarının bir tepesinde Manastır mevkiinin olması ve burada eski Manastır kalıntılarının bulunması, hamam kalıntılarının bulunması, kaçak kazı yapanların bazı eserleri çıkarması ile bir Manastır'ın olduğu anlaşılmıştır.